Η ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΑΝΗΚΕΙ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΤΗΣ

Ήταν μια σκληρή εβδομάδα για τους Παλαιστίνιους στην πόλη της ειρήνης.

Καθώς οι σκληροπυρηνικές Ισραηλινές ομάδες προετοίμαζαν μια προβοκατόρικη παρέλαση εντός της μουσουλμανικής συνοικίας της πόλης, οι Ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας έστρεψαν τα όπλα τους ενάντια σε ειρηνικούς Παλαιστίνιους διαδηλωτές και πιστούς που τελούσαν τις προσευχές του Ραμαζανιού στο Τέμενος Αλ-Άκσα, με συνέπεια να τραυματιστούν εκατοντάδες σε μια ακόμη αμείλικτη επιχείρηση καταστολής. Τα βίντεο που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες μέρες δείχνουν Ισραηλινούς αστυνομικούς να ρίχνουν χειροβομβίδες κρότου λάμψης, να πυροβολούν με πλαστικές σφαίρες τους Παλαιστίνιους εντός του Τεμένους, να επιτίθενται με δακρυγόνα στους προσευχόμενους και να χτυπούν με αγριότητα έναν Παλαιστίνιο στον περίβολο του Τεμένους. Ένα ακόμη ανησυχητικό βίντεο έδειξε μια ομάδα υπερεθνικιστών Εβραίων να χορεύουν στη θέα της φωτιάς πάνω απ’ το κτιριακό συγκρότημα του Τεμένους. Η βία αυξήθηκε βαθμιαία σ’ ολόκληρη τη χώρα απειλώντας με έκρηξη εμφυλίου πολέμου και ταραχών στους δρόμους των μικτών πόλεων του Ισραήλ, κυρίως στη Λοντ, τη Ράμλα, την Άκρα, τη Χάιφα και την Τζάφα, όπου Άραβες και Εβραίοι, μουσουλμάνοι και χριστιανοί έχουν καταφέρει να συνυπάρχουν για δεκαετίες. Νοτιότερα, οι Ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα, έχουν οδηγήσει στο θάνατο περισσότερους από εκατό Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και στο τραυματισμό χιλίων άλλων, καθώς και στην καταστροφή πολυώροφων κτιρίων με αποτέλεσμα τον εκτοπισμό εκατοντάδων κατοίκων.

Για ακόμη μια φορά, το Ισραήλ μετέτρεψε τους εορτασμούς για την Ημέρα της Ιερουσαλήμ –μιας εθνικής εορτής που τιμά την επανένωση της Ιερουσαλήμ και την καθιέρωση του ισραηλινού ελέγχου επί της Παλιάς Πόλης– σε ευκαιρία καταστολής των Παλαιστινίων, υπενθυμίζοντας στον κόσμο ότι πρόκειται για ένα κράτος με καθεστώς απαρτχάιντ, όπως το παραδέχτηκε την προηγούμενη εβδομάδα και μια έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.  

Αυτό που συμβαίνει στην Ιερουσαλήμ, λοιπόν, δεν είναι απλώς «συγκρούσεις» μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, όπως τα επικρατούντα ΜΜΕ θέλουν να σας κάνουν να πιστέψετε. Αυτό που συμβαίνει είναι η βάρβαρη καθημερινή πραγματικότητα μιας κατοχικής δύναμης, η οποία ενισχύεται από την άνευ όρων υποστήριξη των ΗΠΑ και τη διεθνή απάθεια, ασκώντας τη στρατιωτική της ισχύ ενάντια σε έναν λαό δίχως κράτος που ζει υπό τον έλεγχό της, έναν λαό που έχει στερηθεί τα βασικά ανθρώπινα και αστικά δικαιώματά του. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η κυβέρνηση του Νετανιάχου ενθαρρύνεται από την εκκωφαντική σιωπή της Ουάσινγκτον, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει λάβει ακόμη μια σαφή στάση στη συνεχιζόμενη παραβίαση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων.

Η βία αυξήθηκε βαθμιαία σ’ ολόκληρη τη χώρα απειλώντας με έκρηξη εμφυλίου πολέμου και ταραχών στους δρόμους των μικτών πόλεων του Ισραήλ, κυρίως στη Λοντ, τη Ράμλα, την Άκρα, τη Χάιφα και τη Τζάφα, όπου Άραβες και Εβραίοι, μουσουλμάνοι και χριστιανοί έχουν καταφέρει να συνυπάρχουν για δεκαετίες.

Οι εντάσεις υπέβοσκαν στην πόλη για εβδομάδες. Οι πολίτες της Ιερουσαλήμ προετοιμάστηκαν για τις αναταραχές καθώς το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ ετοιμαζόταν να αποφανθεί υπέρ των αναγκαστικών απελάσεων έξι οικογενειών Παλαιστινίων από τα σπίτια τους στη συνοικία Σέιχ Τζάρα στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, όπου ζούσαν για δεκαετίες. Βαριά οπλισμένες ομάδες Εβραίων εποίκων πραγματοποίησαν προκλητικές παρελάσεις μέσα σε αραβικές γειτονιές και στις συνοικίες των μουσουλμάνων στην Παλιά Πόλη, ενώ οι αρχές του Ισραήλ επέβαλαν περιορισμούς στους Παλαιστίνιους προσκυνητές κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, απαγορεύοντας στους μουσουλμάνους να συγκεντρωθούν ειρηνικά σε μια πλατεία κατά τις πρώτες εβδομάδες του ιερού μήνα. Εν τω μεταξύ, Εβραϊκές εθνικιστικές ομάδες πίεζαν για να τους παραχωρηθεί το δικαίωμα προσευχής στο κτιριακό συγκρότημα του Τεμένους Αλ-Άκσα. Σύμφωνα με ένα ευαίσθητο καθεστώς ρύθμισης, το Τέμενος Αλ-Άκσα και τον Θόλο του Βράχου το διαχειρίζεται ένα ισλαμικό ίδρυμα γνωστό με το όνομα Βακφ (Βακούφι), χρηματοδοτούμενο και ελεγχόμενο από την Ιορδανία, ενώ οι Ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας είναι επίσης παρούσες στην τοποθεσία και συνεργάζονται με το Βακφ. Επιτρέπεται σε Εβραίους και χριστιανούς να επισκέπτονται την τοποθεσία αλλά σύμφωνα με το ρυθμιστικό καθεστώς απαγορεύεται να προσεύχονται.

Η χριστιανική κοινότητα δεν βρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση. Το Ισραήλ απαγορεύει στους χριστιανούς να επισκέπτονται την Ιερουσαλήμ και τη Βηθλεέμ τα Χριστούγεννα, ειδικά σ’ εκείνους που προέρχονται από τη Γάζα, όπου ζουν περίπου χίλιοι χριστιανοί, κυρίως Ελληνορθόδοξοι. Οι ηγέτες της Εκκλησίας στην Ιερουσαλήμ αντιμετωπίζουν καθημερινή κακομεταχείριση, παρενοχλήσεις και εκφοβισμούς από Ισραηλινούς εποίκους, με πράξεις που περιλαμβάνουν βανδαλισμούς, εμπρησμούς και βεβήλωση εκκλησιαστικής περιουσίας στην αρχαία πόλη εντός των τειχών. Πριν από λίγο καιρό, μια ελληνορθόδοξη εκκλησιαστική σχολή κάηκε και υπέστη βανδαλισμούς με αντιχριστιανικά γκράφιτι.

Η χριστιανική κοινότητα στην Ιερουσαλήμ αντιμετωπίζει επίσης την καθημερινή απειλή σκληροπυρηνικών Εβραίων εποίκων που έχουν ως σκοπό την εξαναγκαστική παραχώρηση εκκλησιαστικής περιουσίας καθώς και την απειλή απαλλοτρίωσης εκκλησιαστικής γης από το κράτος. Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, η παλαιότερη χριστιανική παρουσία στην Παλιά Πόλη, έχει αναφέρει πολλές απόπειρες οργανώσεων εποίκων να καταλάβουν την περιουσία της κοντά στην πύλη της Γιάφα, την κύρια είσοδο προς τις χριστιανικές και αρμένικες συνοικίες. Οργανισμοί εποίκων όπως ο Ateret Cohanim προβαίνουν σε μια επιθετική πολιτική αγοράς εκκλησιαστικής γης για να αυξήσουν την εβραϊκή παρουσία στην Παλιά Πόλη και να εκπληρώσουν αυτό που ορίζεται από τους εποίκους ως «φυσική και πνευματική λύτρωση» της Παλιάς Πόλης.

Οι εντάσεις υπέβοσκαν στην πόλη για εβδομάδες. Οι πολίτες της Ιερουσαλήμ προετοιμάστηκαν για τις αναταραχές καθώς το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ ετοιμαζόταν να αποφανθεί υπέρ των αναγκαστικών απελάσεων έξι οικογενειών Παλαιστινίων από τα σπίτια τους στη συνοικία Σέιχ Τζάρα στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, όπου ζούσαν για δεκαετίες.

Αλλά οι ρίζες του προβλήματος είναι πιο βαθιές. Για δεκαετίες το Ισραήλ έχει ανακηρύξει μονομερώς την Ιερουσαλήμ ως «την αιώνια και ενοποιημένη πρωτεύουσά του.» (Οι ΗΠΑ έδωσαν την ευλογία τους με την μετεγκατάσταση της πρεσβείας τους στην Ιερουσαλήμ.) Επιπλέον ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου επανέλαβε την δήλωση του την προηγούμενη εβδομάδα: «Η Ιερουσαλήμ είναι η πρωτεύουσα του Ισραήλ και όπως κάθε έθνος χτίζει την πρωτεύουσα του και την αναπτύσσει, έχουμε και εμείς το δικαίωμα να χτίσουμε στην Ιερουσαλήμ και να την αναπτύξουμε. Αυτό κάνουμε και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε.» Οι συνεχείς ισχυρισμοί του Ισραήλ για τα αποκλειστικά του δικαιώματα επί της Ιερουσαλήμ έχουν ενθαρρύνει την κοινότητα των εποίκων οδηγώντας την σε νέες ακρότητες ενώ επιτρέπουν στο Ισραήλ να ακολουθήσει πολιτικές που αποσκοπούν στον εκτοπισμό και τον διωγμό των Παλαιστινίων από την πόλη.

Οι Παλαιστίνιοι θεωρούν αυτές τις πολιτικές ως ένα αδιάντροπο σχέδιο αρπαγής γης, ένα επεκτατικό σχέδιο που πραγματοποείται απροκάλυπτα και υποστηρίζεται από βίαιους εποίκους. Το όραμα του Νετανιάχου για τη «Μεγάλη Ιερουσαλήμ» έχει ως σκοπό την προσάρτηση της πόλης, όπου εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι, οι οποίοι αποτελούν σχεδόν το 40% του πληθυσμού της πόλης, μαζί με χιλιάδες άλλους που ζουν πέραν του «διαχωριστικού φράγματος» στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, αντιμετωπίζουν καθημερινά την απειλή του εκτοπισμού. Οι ακροδεξιοί  πάνοπλοι έποικοι, ενθαρρυνόμενοι από ακροδεξιούς πολιτικούς, απαιτούν από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ να προβεί στην απέλαση των Παλαιστινίων από την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Με την προσάρτηση της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, το Ισραήλ θα κατευθυνθεί γρήγορα προς την πραγματικότητα ενός κράτους που αργά ή γρήγορα θα εξελιχθεί σε μια Εβραϊκή μειοψηφία, η οποία θα κυβερνά την Παλαιστινιακή πλειοψηφία με ένα καθεστώς απαρτχάιντ. (Σε αντίθεση με τους Εβραίους, οι μουσουλμάνοι και οι χριστιανοί Παλαιστίνιοι στην Ιερουσαλήμ ζουν ως απάτριδες μη-πολίτες των οποίων το καθεστώς μόνιμης διαμονής μπορεί να ανακληθεί από το Ισραήλ ανά πάσα στιγμή.)

Μολαταύτα η Ιερουσαλήμ ανήκει σε όλες τις θρησκείες της. Βρίσκεται σε μια γη όπου θεωρείται ιερή από τρεις θρησκευτικές παραδόσεις. Οι Εβραίοι πιστεύουν ότι είναι η τοποθεσία των δύο ναών που αποτελούσαν το κέντρο της θρησκευτικής και κοινοτικής ζωής τους. Στην Ιερουσαλήμ βρίσκεται ο Ναός της Αναστάσεως (Ναός του Παναγίου Τάφου στις διεθνείς γλώσσες), είναι το μέρος όπου ο Ιησούς κήρυξε, πέθανε και αναστήθηκε. Η πόλη αυτή είναι πλέον ένας σημαντικός τόπος προσκυνήματος για τους ανά τον κόσμο χριστιανούς, πολλοί από τους οποίους θεωρούν την Ιερουσαλήμ ως την τοποθεσία της επικείμενης Δεύτερης Παρουσίας του Ιησού. Επιπλέον στην Ιερουσαλήμ υπάρχει το Τέμενος Αλ-Άκσα, όπου ο προφήτης Μωάμεθ αναλήφθηκε στους ουρανούς και έκανε το νυχτερινό ταξίδι του από τη Μέκκα. Είναι επίσης ο τόπος όπου έλαβαν σημαντικά γεγονότα της ζωής τόσο του Ιησού όσο και ιερών προσώπων του Ισλάμ.

η Ιερουσαλήμ ανήκει σε όλες τις θρησκείες της. Βρίσκεται σε μια γη όπου θεωρείται ιερή από τρεις θρησκευτικές παραδόσεις. Οι Εβραίοι πιστεύουν ότι είναι η τοποθεσία των δύο ναών που αποτελούσαν το κέντρο της θρησκευτικής και κοινοτικής ζωής τους. Στην Ιερουσαλήμ βρίσκεται ο Ναός της Αναστάσεως (Ναός του Παναγίου Τάφου στις διεθνείς γλώσσες), είναι το μέρος όπου ο Ιησούς κήρυξε, πέθανε και αναστήθηκε.

Λόγω του ευαίσθητου καθεστώτος της, η Ιερουσαλήμ αποτελεί τον τόπο ατελείωτων αναταραχών στην Παλαιστίνη. Ήταν η γενέτειρα της δεύτερης Ιντιφάντα, η οποία ξέσπασε πριν δύο δεκαετίες μετά την προκλητική επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν στο Τέμενος Άλ-Άκσα καθώς και ο τόπος των πολύνεκρων ταραχών του 1990, που ξέσπασαν όταν μια ομάδα Εβραίων εξτρεμιστών αποπειράθηκε να τοποθετήσει τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανέγερση ενός νέου ναού.

Ο δρόμος για την ειρήνη στην Παλαιστίνη περνά από την Ιερουσαλήμ και έως ότου υπάρξει μια δίκαιη λύση για τους Παλαιστίνιους και τις δοκιμασίες τους, ειρήνη στην Ιερουσαλήμ δεν θα υπάρξει.

Ο Σιράτζ Ασσί είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου στις Αραβικές και Ισλαμικές Σπουδές από το Πανεπιστήμιο Georgetown. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου The History and Politics of the Bedouin: Reimagining Nomadism in Modern Palestine (Routledge 2018) [Η Ιστορία και η Πολιτική του Βεδουίνου: Επαναπροσδιορίζοντας το Νομαδισμό στη Σύγχρονη Παλαιστίνη].

Εικαστικό: Φωτογραφία της Ιερουσαλήμ στην οποία διακρίνεται το Όρος του Ναού.